Την Κυριακή 27 Οκτωβρίου η Σεγδίτσα τιμά την 77η επέτειο του Ολοκαυτώματος

 

Το πρόγραμμα της εκδήλωσης:

07:30 π.μ. Έναρξη Θείας Λειτουργίας

10:15 π.μ. Πέρας Θείας Λειτουργίας

11:30 π.μ. Επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο πεσόντων

Χαιρετισμός επισήμων

Εκφώνηση ομιλίας απόδοσης ιστορικής μνήμης

Κατάθεση στεφάνων

Τήρηση ενός λεπτού σιγή

Ανάκρουση Εθνικού ύμνου

 

Μικρό ιστορικό

 

Κατά τον «Αλβανικό» πόλεμο, όπως έχει καθιερωθεί να αποκαλείται ο πόλεμος της Ελλάδος με τους Ιταλούς το 1940-1941, η Σεγδίτσα έδωσε 120 περίπου μαχητές στο μέτωπο του πολέμου.

Απ΄ τις πρώτες μέρες της Ιταλογερμανικής κατοχής στην περιοχή μας το 1941, αρκετοί χωριανοί θα βρεθούν ως διωκόμενοι από τις κατοχικές δυνάμεις στα βουνά της Γκιώνας.

 

Αντιστασιακή δράση

Ο πυρήνας της πρώτης πανελλαδικά ομάδας Ελλήνων που συγκρότησαν άτακτο αντάρτικο σώμα, με σκοπό να χτυπήσουν τον στρατό κατοχής, και που αργότερα έκανε περήφανη την Ελλάδα ολόκληρη για την ιστορία της με την εθνική της αντίσταση ενάντια στον κατακτητή, αποτελείτο από τους χωριανούς μας, Δήμο Καραλίβανο, Ευθύμιο Μπάφα, Θεοχάρη Πολύχρονο, Γεώργιο Φουσέκη, Κωνσταντίνο Σαράντη και άλλους, που αργότερα κατείχαν θέσεις των καπεταναίων στα συντάγματα του ΕΛΑΣ, υπό την αρχηγεία του Αθανασίου Κλάρα, γνωστού με το όνομα Άρης Βελουχιώτης.

Η ίδια αυτή πρώτη ομάδα ανταρτών, συνεπικουρούμενη από τους τσοπαναραίους του χωριού θα προβεί στην πρώτη πανελλαδικά μάχη ενόπλων Ελληνικών άτακτων σωμάτων, εναντίον οργανωμένου στρατιωτικού σχηματισμού των στρατευμάτων κατοχής, στις 19 Σεπτεμβρίου 1942, στη θέση Μύλος  της χαράδρας Ρεκά πλησίον του χωριού, στην οποία εξολοθρεύθησαν παντελώς (πλην ενός) την Ιταλική διμοιρία.

Οι Ιταλοί δεν περίμεναν επίθεση από εχθρό, αφού το αντάρτικο ακόμα ήταν απλά μια φήμη, γι΄ αυτό και δεν πήραν τα κατάλληλα προστατευτικά μέτρα..

Ο αιφνιδιασμός είχε πετύχει απόλυτα, χωρίς απώλειες για τους αντάρτες. Οι Ιταλοί είναι οι περισσότεροι νεκροί, εκτός από μερικούς που είναι αιχμάλωτοι. Δύο Ιταλοί το έβαλαν στα πόδια μόλις άρχισαν τα πυρά. Πρέπει μάλλον να ήταν αθλητές και καλά γυμνασμένοι γιατί κατάφεραν να διαφύγουν παρά τα πυκνά πυρά των ανταρτών. Ο ένας τραυματίστηκε στο λαιμό και υπέκυψε. Ένας τελικά θα γλιτώσει και θα κατευθυνθεί για να συναντήσει την Ιταλική δύναμη του φυλακίου που ήταν στο «Μουκιχρί», κοντά στο χάνι του Νικόλουλα….

Οι Ιταλοί αιχμάλωτοι εκτελούνται από τους αντάρτες στο Βελούχι… Την άλλη μέρα μια Ιταλική δύναμη ξεκίνησε για την περιοχή και στρατοπέδευσε στη Βίνιανη. Μια ανιχνευτική ομάδα θα πάει στον τόπο της μάχης. Τα γεγονότα μεταφέρονται στην Ιταλική Διοίκηση της Άμφισσας και την επομένη νέα δύναμη Ιταλών κατευθύνεται προς το σημείο. Μετά την επιστροφή της ανιχνευτικής ομάδας η Ιταλική δύναμη φτάνει στο χωριό και βάζει φωτιά στα δυό πρώτα σπίτια. Οι χωριανοί θα κλειστούν στα σπίτια τους και οι πιο ψύχραιμοι θα φύγουν από το χωριό. Μετά το κάψιμο των σπιτιών οι Ιταλοί επιστρέφουν στη Βίνιανη και συνεχίζουν τις αναγνωριστικές πορείες και ανακρίσεις.

 

 
Η πυρπόληση του χωριού

Μετά από μερικές ημέρες οι Ιταλικές δυνάμεις αιχμαλώτισαν όλον τον πληθυσμό του χωριού, απ΄ τους οποίους, τα γυναικόπαιδα και τους γέροντες τους εκτόπισαν στην Άμφισσα (εννοείται με τα ρούχα που φορούσαν εκείνη τη στιγμή) και τους εγκατέστησαν στα σπίτια, τα καλύβια και τους αχυρώνες των κατοίκων της Άμφισσας.

Τους άντρες του χωριού τους μετέφεραν σε στρατόπεδο αιχμαλώτων στην Θήβα, όπου παρέμειναν αιχμάλωτοι για ένα εξάμηνο.

Στις 26 Οκτωβρίου 1942, μερικές μέρες μετά την αιχμαλωσία των κατοίκων του χωριού, έβαλαν φωτιά και κατέστρεψαν ολοσχερώς όλα σπίτια του χωριού…Καίγονται μαζί όλα τα κινητά περιουσιακά στοιχεία των χωριανών, ρούχα, έπιπλα, σκεύη, γεννήματα…Σκότωσαν ακόμα και τα ζώα με σκοπό να ανακόψουν την τροφοδοσία των ανταρτών.

Την ίδια ημέρα έβαλαν φωτιά και στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας Τριβολούς καίγοντας ολοσχερώς τις εγκαταστάσεις του…Καθώς και δύο εξωκλήσια του χωριού, τον Άγιο Γεώργιο και την Αγία Τριάδα.

 

Τα γεγονότα μετά την καταστροφή

Μετά το κάψιμο του χωριού και τον εκτοπισμό των κατοίκων, οι Ιταλοί απαγόρευσαν στους χωριανούς έστω και την απλή επίσκεψη τους στον χώρο του καμένου χωριού. Για το λόγο αυτό εκτέλεσαν, ένα μήνα περίπου μετά την πυρπόληση, τους χωριανούς Ανδρέα Λίβα, Παναγιώτη Α. Κούκο, Παναγιώτη Γ.Κούκο, Μαρία Μανώλη, Ευστάθιο Δ.Μπουμπούνη, Κωνσταντίνο Δ. Μπουμπούνη και Φώτη Ε. Μαργώνη.

Η απάντηση των αγανακτισμένων και κατατρεγμένων χωριανών στα αντίποινα των Ιταλών ήταν η πλήρης και καθολική συμμετοχή του ενεργού πληθυσμού του χωριού σε όλους τους αντάρτικους σχηματισμούς..

Από την ενεργό συμμετοχή των χωριανών στα αντάρτικα τμήματα είχαμε την απώλεια 8 χωριανών ανταρτών του ΕΛΑΣ, που έπεσαν σε διάφορες μάχες που έδωσε με τα στρατεύματα κατοχής, καθώς επίσης και 12 χωριανούς που εκτελέστηκαν κατά διαστήματα από τον στρατό κατοχής ως συνεργάτες και συμμέτοχοι στην εθνική αντίσταση.

Μετά τον πόλεμο έγιναν κάποιες προσπάθειες για την ανασυγκρότηση του χωριού, αλλά δεν τελεσφόρησαν λόγω των γνωστών γεγονότων του εμφυλίου  πολέμου. Και μόνο μετά τη λήξη του εμφυλίου η κρατική μέριμνα φρόντισε να εγκαταστήσει, στην αρχή προσωρινά και στη συνέχεια να κατασκευάσει οικιστικούς πυρήνες για τη στέγασης και τον επαναπατρισμό των χωριανών στη θέση Βίνιανη.

Καθ΄ όλο αυτό το διάστημα από το 1942 μέχρι το 1949-50 οι χωριανοί ήταν ξεριζωμένοι από τον τόπο τους και ζούσαν στα σπίτια, τα καλύβια και τους αχυρώνες των κατοίκων της Άμφισσας και στις σπηλιές της γύρω περιοχής…

Τα αποτελέσματα της δραστηριότητας των στρατευμάτων κατοχής επί του συνόλου των χωριανών ήταν η επί οκτώ συνεχή χρόνια παραμονή του πληθυσμού κάτω από δυσμενείς και αντίξοες συνθήκες, που τους οδήγησε στα κατώτατα όρια εξαθλίωσης και χρειάσθηκαν τουλάχιστον τρεις δεκαετίας για την επαναφορά τους στην προτέρα κατάσταση. Δέκα (10) γυναίκες έμειναν χήρες, Ένας (1) άνδρας χήρος, Τριάντα δύο (32) παιδιά ορφανά. Και μία (1) οικογένεια, αυτή του Νικολάου Μήταλα ή Ματσούκα αφανίστηκε εντελώς….

 

(Μεταφορά-Αποσπάσματα από το βιβλίο του Ευθύμιου Χ.Ταλάντη

«Σεγδίτσα, Το πρώτο Μαρτυρικό Χωριό της Ρούμελης», Άμφισσα 2001)