Πολιτισμός - 20 Μαρτίου, 2015

Πότε ο συνταξιούχος μπορεί να εργάζεται; Ποια είναι τα νέα δεδομένα στην απασχόλησή του; ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ

orafok 20 Μαρτίου, 2015

0 470 44 second read

Άρθρο της κας Χρυσαυγής Κυριακοπούλου, Δικηγόρου – LL.M

Με τους Ν. 3863/2010, 3865/2010 και 3996/2011 καθορίζεται πλέον ένα νέο καθεστώς σχετικά με την απασχόληση των συνταξιούχων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα.

Η σειρά των αλλαγών που προκαλούν τα ανωτέρω νομοθετήματα οδηγεί στην ανάγκη επίδειξης ιδιαίτερης προσοχής από πλευράς των συνταξιούχων που επιθυμούν να εργασθούν καθώς θα έρθουν αντιμέτωποι με σημαντικές περικοπές στις συντάξεις τους και σε κάποιες περιπτώσεις με διακοπή της καταβολής της συγκεκριμένης παροχής. Επιπροσθέτως η παράλειψη δήλωσης της απασχόλησής τους στους αρμόδιους φορείς δύναται να επιφέρει σοβαρές συνέπειες. Το νέο πλαίσιο απασχόλησης των συνταξιούχων το οποίο οδηγεί εύλογα στο ερώτημα συνταξιοδότηση ή απασχόληση διαμορφώνεται ως εξής:

Αναφορικά με τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα:

Οι ρυθμίσεις του άρθρου 16 Ν. 3863/2010 και του άρθρου 42 Ν. 3996/2011 με τις οποίες τροποποιείται το άρθρο 63 του Ν. 2676/1999 ισχύουν για όσους συνταξιούχους αναλάβουν εργασία ή αυτοαπασχολούνται μετά τη δημοσίευση του συγκεκριμένου νόμου, δηλαδή από 15/7/2010 και έχουν ειδικότερα ως ακολούθως:

Οι συνταξιούχοι λόγω γήρατος φορέων κύριας ασφάλισης που αναλαμβάνουν εργασία, ως μισθωτοί με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, υπόκεινται στους εξής περιορισμούς:

α) Για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους αναστέλλεται η καταβολή της σύνταξης ή των συντάξεων, κύριων και επικουρικών.

β) Μετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους, το ποσό της ακαθάριστης κύριας σύνταξης ή του αθροίσματος των ακαθάριστων κύριων συντάξεων, που υπερβαίνει τα τριάντα ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτά διαμορφώνονται κάθε φορά και ισχύουν την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους, καταβάλλεται μειωμένο κατά εβδομήντα τοις εκατό (70%). Η επικουρική σύνταξη καταβάλλεται χωρίς περικοπή.

Για κάθε τέκνο που είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του 24ου έτους ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία, ο αριθμός των ανωτέρω ημερομισθίων προσαυξάνεται κατά έξι ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτά διαμορφώνονται κάθε φορά.

Σε περίπτωση συρροής συντάξεων, η μείωση γίνεται στο ποσό της μεγαλύτερης κύριας σύνταξης και εφόσον αυτό δεν επαρκεί, το υπόλοιπο ποσό περικόπτεται από την αμέσως επόμενη ή επόμενες σε ύψος κύριες συντάξεις.

Για τους δικαιούχους κατωτάτων ορίων συντάξεων, η σύνταξή τους περιορίζεται στο οργανικό ποσό, όπως αυτό προκύπτει από τα ασφαλιστικά δεδομένα. Εάν το οργανικό ή τα οργανικά ποσά υπερβαίνουν τα προαναφερόμενα κατά περίπτωση ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, τότε τα ποσά αυτά περικόπτονται ως ανωτέρω. Τα ανωτέρω έχουν εφαρμογή και στα πρόσωπα της παραγράφου 2 του άρθρου 2 του Ν. 3833/2010 δηλαδή στα αιρετά όργανα Ο.Τ.Α., διοικητές , υποδιοικητές, προέδρους, αντιπροέδρους και μέλη ανεξάρτητων διοικητικών αρχών, προέδρους, αντιπροέδρους και μέλη διοικητικών συμβουλίων, στα πρόσωπα τα επιλεγόμενα για το αξίωμα του «συμπαραστάτη του δημότη και της επιχείρησης» βάσει αρθρ. 77 Ν. 3852/2010 κλπ.

Για τον απασχολούμενο συνταξιούχο καταβάλλονται οι προβλεπόμενες από τις οικείες διατάξεις για τους λοιπούς ασφαλισμένους εισφορές εργοδότη και ασφαλισμένου, οι οποίες βαρύνουν τον εργοδότη και τον ασφαλισμένο αντίστοιχα.

Οι συνταξιούχοι λόγω γήρατος φορέων κύριας ασφάλισης που αναλαμβάνουν δραστηριότητα υπακτέα στην ασφάλιση του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (Ο.Α.Ε.Ε.) και του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολούμενων (Ε.Τ.Α.Α.), υπόκεινται στους εξής περιορισμούς:

α) Για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους αναστέλλεται η καταβολή της σύνταξης ή των συντάξεων, κύριων και επικουρικών, υποχρεούνται δε στην καταβολή των προβλεπόμενων εισφορών.

β) Μετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας, υποχρεούνται να καταβάλουν τις προβλεπόμενες από τις οικείες διατάξεις εισφορές προσαυξημένες κατά πενήντα τοις εκατό (50%). Σε περίπτωση που το ποσό της κύριας ή των κύριων συντάξεων υπερβαίνει τα εξήντα (60) ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, όπως διαμορφώνονται κάθε φορά και ισχύουν την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους, το ποσό που υπερβαίνει το ανωτέρω όριο περικόπτεται. Η επικουρική σύνταξη δεν συνυπολογίζεται για τον ανωτέρω περιορισμό και καταβάλλεται κανονικά.

Για τους ανωτέρω συνταξιούχους, οι οποίοι υπάγονται στην ασφάλιση του Ε.Τ.Α.Α., καταβάλλονται οι προβλεπόμενες για τους από 1.1.1993 ασφαλισμένους εισφορές, εργοδότη και ασφαλισμένου.

Από την καταβολή προσαυξημένων ασφαλιστικών εισφορών εξαιρούνται οι ανωτέρω συνταξιούχοι, οι οποίοι λόγω απασχόλησης υπάγονταν σε περισσότερους του ενός ασφαλιστικούς φορείς και οι οποίοι μετά τη συνταξιοδότησή τους από έναν εκ των ανωτέρω φορέων, συνεχίζουν για την ίδια απασχόληση υποχρεωτικά την ασφάλισή τους στον οικείο Τομέα ασφάλισης.

Δυνατότητα αξιοποίησης του χρόνου ασφάλισης των συνταξιούχων απασχολούμενων:

Ο συνταξιούχος που αναλαμβάνει εργασία ή αυτοαπασχολείται μπορεί να χρησιμοποιήσει το χρόνο ασφάλισης κατά το διάστημα της αναστολής, ή περικοπής της σύνταξης, ή της καταβολής προσαυξημένων ή μη ασφαλιστικών εισφορών, για την προσαύξηση της σύνταξης από τον φορέα που συνταξιοδοτείται, ή για τη θεμελίωση νέου συνταξιοδοτικού δικαιώματος από άλλο φορέα, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί διπλοσυνταξιούχων. Σε περίπτωση αξιοποίησης του χρόνου στον φορέα από τον οποίο συνταξιοδοτείται, ο υπολογισμός για την προσαύξηση της ήδη καταβαλλόμενης σύνταξης γίνεται με ποσοστό 1,714% επί των συντάξιμων αποδοχών, οι οποίες δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερες του 25πλάσιου του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, ή επί των ασφαλιστικών κατηγοριών, για κάθε έτος συντάξιμης υπηρεσίας ή 300 ημέρες εργασίας.

Συνταξιούχοι Αναπηρίας:

Οι συνταξιούχοι αναπηρίας φορέων κύριας ασφάλισης, εάν αναλάβουν εργασία ή αυτοαπασχολούνται, και κερδίζουν, ανάλογα με το βαθμό της αναπηρίας τους, περισσότερα από όσα κερδίζει υγιής απασχολούμενος, σύμφωνα με τους γενικούς όρους αμοιβής, διακόπτεται η σύνταξή τους ή οι συντάξεις τους, κύριες και επικουρικές.

Δήλωση απασχόλησης:

Ιδιαίτερα προσεκτικοί θα πρέπει να είναι οι συνταξιούχοι που επιθυμούν να αναλάβουν εργασία καθώς η παράλειψη υποβολής της σχετικής δήλωσης επιφέρει σοβαρές συνέπειες. Ειδικότερα οι συνταξιούχοι υποχρεούνται, πριν αναλάβουν εργασία ή αυτοαπασχοληθούν, να δηλώσουν τούτο στον φορέα ή στους φορείς από τους οποίους συνταξιοδοτούνται για κύρια σύνταξη. Στους φορείς επικουρικής ασφάλισης υποβάλλεται σχετική δήλωση από τους συνταξιούχους αναπηρίας, καθώς και από τους συνταξιούχους γήρατος, εφόσον οι τελευταίοι δεν έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας. Παράλειψη της δηλώσεως συνεπάγεται καταλογισμό σε βάρος του συνταξιούχου του ποσού των συντάξεων που έλαβε κατά το χρονικό διάστημα της εργασίας του ή κατά το διάστημα που αυτοαπασχολείτο, και πρόστιμο επί του καταλογισθέντος ποσού ίσο με το νόμιμο τόκο υπερημερίας. Το καταλογιζόμενο αυτό ποσό δεν μπορεί να είναι μικρότερο από δύο (2) μηνιαίες συντάξεις ακόμη και αν το διάστημα εργασίας ή απασχόλησης είναι μικρότερο.

Σε ποιούς δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις περί απασχόλησης συνταξιούχων:

Από το περιγραφόμενο καθεστώς σχετικά με την απασχόληση των συνταξιούχων εξαιρούνται οι ακόλουθες κατηγορίες:

1. Ο επιζών των συζύγων

2. Οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ

3. Οι πολύτεκνοι των οποίων το ένα τουλάχιστον των τέκνων είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας του ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία

4. Τα πρόσωπα για τα οποία ισχύουν οι διατάξεις των Καν. (ΕΟΚ) 1408/71 και 574/72, περί διακινούμενων ασφαλισμένων εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης καθώς και των διμερών συμβάσεων κοινωνικής ασφάλειας

5. Τα πρόσωπα που συνταξιοδοτήθηκαν με το ν. 3185/2003 (ιπτάμενοι χειριστές καθώς και ιπτάμενοι συνοδοί και φροντιστές της Ολυμπιακής Αεροπορίας και Ολυμπιακής Αεροπλοΐας) και μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας τους

6. Οι συνταξιούχοι του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου που παρέχουν εκπαιδευτικό έργο στη Δημόσια Εκπαίδευση, μέχρι τις 31.12.2016.

Ποιούς καταλαμβάνουν χρονικά οι νέες ρυθμίσεις:

Αλλαγή στην ημερομηνία έναρξης ισχύος των διατάξεων που αναφέρθηκαν παραπάνω επιφέρει o N. 4147/2013 διαμορφώνοντας πλέον το πεδίο των υπαγομένων στις νέες ρυθμίσεις ως ακολούθως:

Οι ρυθμίσεις που περιγράφηκαν ανωτέρω ισχύουν για όσους συνταξιούχους ανέλαβαν εργασία ή αυτοαπασχολούνται από τη δημοσίευση του Ν. 3863/2010 και εφεξής ήτοι από τις 15/07/2010.

Για τους συνταξιούχους οι οποίοι κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος των ανωτέρω διατάξεων (15-7-2010) είχαν ήδη αναλάβει εργασία ή αυτοαπασχολούνταν και δεν καταλαμβάνονταν από τις ρυθμίσεις του άρθρου 63 του Ν. 2676/1999, όπως ίσχυε μέχρι 14-7-2010, οι ρυθμίσεις των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 16 του Ν. 3863/2010, όπως αναφέρονται, θα εφαρμόζονται από 1-1-2014 και όχι από 1.1.2013, όπως προβλεπόταν αρχικά με τη διάταξη του άρθρου 16 του Ν. 3863/2010.

Οι συνταξιούχοι οι οποίοι κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος των διατάξεων του άρθρου 16 του Ν. 3863/2010 (15-7-2010) είχαν ήδη αναλάβει εργασία ή αυτοαπασχολούνταν και καταλαμβάνονταν από τις ρυθμίσεις του άρθρου 63 του Ν. 2676/1999, όπως ίσχυε μέχρι 14-7-2010, εξακολουθούν να εμπίπτουν στις ρυθμίσεις του νόμου αυτού μέχρι 31-12-2013.

Σε κάθε περίπτωση οι ρυθμίσεις των διατάξεων του άρθρου 16 του Ν. 3863/2010, έχουν γενική εφαρμογή από 1-1-2014 και εξής καταργούμενης κάθε άλλης αντίθετης διάταξης, πλην εκείνων της παρ. 14 του άρθρου 8 του Ν. 2592/98 που εξακολουθούν να καταλαμβάνουν τους συνταξιούχους που εργάστηκαν στο Δημόσιο ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και εξακολουθούν εργαζόμενοι με οποιαδήποτε σχέση εργασίας ή αμοιβής σε θέσεις του Δημοσίου ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Αναφορικά με τους συνταξιούχους του δημόσιου τομέα:

Σύμφωνα με το άρθρο 10 του Ν. 3865/2010 οι διατάξεις για την απασχόληση των συνταξιούχων του ιδιωτικού τομέα έχουν ανάλογη εφαρμογή και για τους συνταξιούχους του Δημοσίου που εργάζονται εκτός του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή αυτοαπασχολούνται. Ομοίως έχουν ανάλογη εφαρμογή και για τους συνταξιούχους στρατιωτικούς.

Ειδικότερα για τους συνταξιούχους του δημόσιου τομέα, που εργάζονται ως μισθωτοί ή αυτοαπασχολούνται, προβλέπεται η αναστολή καταβολής της σύνταξης μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας τους, ενώ για τους στρατιωτικούς συνταξιούχους η αναστολή καταβολής της σύνταξης ισχύει μέχρι τη συμπλήρωση του 53ου έτους.

Δήλωση απασχόλησης:

Οι συνταξιούχοι υποχρεούνται, πριν αναλάβουν εργασία ή αυτοαπασχοληθούν, να δηλώσουν τούτο στην Υπηρεσία Συντάξεων του Γ.Λ.Κ.. Παράλειψη της δηλώσεως συνεπάγεται καταλογισμό σε βάρος του συνταξιούχου του ποσού των συντάξεων που έλαβε κατά το χρονικό διάστημα της εργασίας του ή κατά το διάστημα που αυτοαπασχολείτο, και πρόστιμο επί του καταλογισθέντος ποσού ίσο με το νόμιμο τόκο υπερημερίας.