Δούναι και λαβείν -Τα αντισταθμιστικά στην Αιτωλοακαρνανία…

Του Δημήτρην Κωσταντόπουλου

 Η παροχή ανταποδοτικών τελών από τη ΔΕΗ και την ΕΥΔΑΠ προς τους Δήμους, στα διοικητικά όρια των οποίων υπάρχουν φυσικοί και τεχνητοί υδάτινοι ταμιευτήρες οι οποίοι είτε υδροδοτούν σε σημαντικό βαθμό τη χώρα, είτε συμβάλλουν στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, έπρεπε να είναι κάτι δεδομένο σε ένα σύγχρονο κράτος που σέβεται τις τοπικές κοινωνίες.

Είναι ένα ζήτημα το οποίο όφειλαν να είχαν αναδείξει σε μείζον όλοι οι βουλευτές των θιγόμενων περιοχών. Δυστυχώς, η σημερινή εικόνα αποκαλύπτει ότι όλες οι περιοχές που παρέχουν τέτοια αγαθά στην πολιτεία δεν αντιμετωπίζονται ισότιμα.

Με αφορμή, λοιπόν, την κατάθεση σχετικής τροπολογίας για την επίλυση του χρόνιου προβλήματος των αντισταθμιστικών για τον Μόρνο και τον Εύηνο από τη Δημοκρατική Συμπαράταξη και την παραποίηση της αλήθειας από ορισμένους που από τη θέση του υπουργού όφειλαν να είχαν λύσει τέτοιου είδους ζητήματα, είναι καλό να διευκρινιστεί ότι οι βουλευτικές τροπολογίες δεν τίθενται σε ψηφοφορία, εάν δεν γίνουν αποδεκτές από τον αρμόδιο υπουργό. Όπως είναι καλό να τονιστεί, επίσης, ότι τέτοιου είδους ζητήματα δεν πρέπει να τίθενται στο πλαίσιο του κομματικού ανταγωνισμού. Αντιθέτως, είναι ζητήματα που πρέπει να αναδεικνύονται με διακομματική συναίνεση σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας και να προωθούνται με διακομματική σύμπνοια. Το ζήτημα των αντισταθμιστικών οφελών από τη ΔΕΗ και την ΕΥΔΑΠ προς τις τοπικές κοινωνίες που στηρίζουν τη λειτουργία και τα κέρδη τους θα επανέλθει, με πρωτοβουλία της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, στη Βουλή και θα απαιτηθεί να πάρει θέση η κυβέρνηση.

Στην Αιτωλοακαρνανία, για παράδειγμα,  επί του Αχελώου ποταμού λειτουργούν τρία από τα μεγαλύτερα υδροηλεκτρικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με τα αντίστοιχα φράγματα (Κρεμαστών, Καστρακίου, Στράτου), η κατασκευή των οποίων με τη συγκέντρωση των υδάτων οδήγησε στην εγκατάλειψη περίπου 15 χωριών και οικισμών.

Οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις στις τοπικές κοινωνίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς δεν επιτρέπεται η προσέγγιση στις λίμνες που έχουν δημιουργηθεί από την κατασκευή των φραγμάτων, ούτε και η εκμετάλλευση των παραλίμνιων περιοχών, με αποτέλεσμα οι αγροτικές εκτάσεις του Νομού, στον οποίο η γεωργία αποτελεί την κύρια οικονομική δραστηριότητα, να παρουσιάζουν σημαντικό έλλειμμα άρδευσης.

Προβλήματα, επίσης, προκαλούνται και από τις μεταβολές της στάθμης των υδάτων, δημιουργώντας κινδύνους για τους εκμεταλλευόμενους τα ακίνητα αλλά και για την πανίδα της περιοχής.

Ενώ, λοιπόν, η περιοχή υφίσταται τέτοια επιβάρυνση και παρά το γεγονός ότι υπάρχει νομοθετική πρόβλεψη( άρθρο 25 ν. 3468/2006) για αντισταθμιστικά οφέλη στους οικιακούς καταναλωτές με εκπτώσεις στους λογαριασμούς κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και την ίδια στιγμή σε άλλες περιοχές της χώρας, όπου λειτουργούν εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος της ΔΕΗ, έχει ήδη θεσπιστεί η επιβολή ειδικού τέλους από τη ΔΕΗ για χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων (Φλώρινα, Κοζάνη, Αρκαδία), για την Αιτωλοακαρνανία δεν υπάρχει αντίστοιχη πρόβλεψη. Δηλαδή, ενώ η τοπική κοινωνία και συγκεκριμένα ο Δήμος Αγρινίου και ο Δήμος Αμφιλοχίας στην περιφέρεια των οποίων χωροθετούνται τα φράγματα και τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, αλλά και ο Δήμος Ι.Π. Μεσολογγίου από τον οποίο διέρχεται ο ποταμός, παραχωρούν προς εκμετάλλευση ένα αγαθό, δεν έχουν λάβει έως τώρα κανενός είδους σχετική ανταπόδοση.

Την ίδια αδράνεια έχει επιδείξει η πολιτεία ως προς τη θεσμοθέτηση αντισταθμιστικού οφέλους από την ΕΥΔΑΠ για τη χρήση των νερών του ποταμού Ευήνου και του ποταμού Μόρνου.

Δημόσιοι πόροι μεταφέρονται στην ιδιωτική πρωτοβουλία με συνέπεια την εκμετάλλευσή τους από ιδιωτικά συμφέροντα, χωρίς όμως την αντίστοιχη παροχή οφέλους στις τοπικές κοινωνίες. Το έργο εκτροπής των νερών του Ευήνου τροφοδοτεί την πρωτεύουσα μέσω του ταμιευτήρα του Μόρνου με πόσιμο νερό από την Ευηνολίμνη, που βρίσκεται μεταξύ του Δήμου Θέρμου και του Δήμου Ναυπακτίας.

Παρά το γεγονός ότι το φράγμα κατασκευάστηκε μεταξύ των Τοπικών Κοινοτήτων Διπλατάνου Δήμου Θέρμου και Αγίου Δημητρίου Δήμου Ναυπακτίας, προκαλώντας στην περιοχή των Δήμων αυτών μόνιμες αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την κατασκευή της τεχνητής λίμνης, δεν έχει προβλεφθεί, όπως έπρεπε, η κοινωνική ανταπόδοση προς την τοπική κοινωνία εκ μέρους του κράτους αλλά και της εταιρείας που αντλεί πόρους από την περιοχή.

Αντίστοιχη είναι η περίπτωση του ταμιευτήρα του Μόρνου της Φωκίδας ως πηγή υδροληψίας της ΕΥΔΑΠ, καθώς αυτό το σημαντικό έργο ενίσχυσε την υδροδότηση της Αθήνας, χωρίς όμως και πάλι να προβλέπονται αντίστοιχα αντισταθμιστικά οφέλη για την τοπική κοινωνία του Δήμου Ναυπακτίας, Δωρίδας και Θέρμου, που παραχώρησαν προς εκμετάλλευση ένα αγαθό.

Το συμπέρασμα είναι ένα. Δεν είναι δυνατόν οι παραπάνω υδάτινοι πόροι να χρησιμοποιούνται προς όφελος όλης της χώρας και οι τοπικές κοινωνίες να λαμβάνουν μηδαμινά οφέλη. Αποτελεί κοινή πεποίθηση των πολιτών, της τοπικής κοινωνίας και της τοπικής αυτοδιοίκησης ότι απαιτείται η ενεργοποίηση της Πολιτείας και η παροχή αντισταθμιστικών οφελών από την εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων ώστε να στηριχθούν οι τοπικές κοινωνίες, με την πραγματοποίηση σ’ αυτές αναπτυξιακών έργων. Αυτό σημαίνει, άλλωστε, μέριμνα για την τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη. 

* O κ. Δημήτρης Κωνσταντόπουλος είναι βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας της Δημοκρατικής Συμπαράταξης.