Ασπασία Μανδρέκα: “Η Φωκίδα χρειάζεται έναν ολοκληρωμένο ειδικό σχεδιασμό ανάπτυξης ”

Το δημογραφικό αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα για τη χώρα μας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάμεσα στην απογραφή του
2011 και την τελευταία απογραφή του 2021, δηλαδή μέσα σε μια δεκαετία, ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώθηκε κατά 450.000 κατοίκους. Μείωση που σε ποσοστό ανέρχεται σε 3,5%, ενώ υπολογίζεται ότι σε 50 χρόνια ο συνολικός πληθυσμός της χώρας θα συρρικνωθεί στα 8.500.000.
Η μείωση του πληθυσμού αλλά και η γήρανσή του αποτελεί μεγάλη πληγή και για τη μικρή Φωκίδα μας.
Οι αριθμοί είναι καθηλωτικοί. Ειδικότερα, η Φωκίδα το 2011 είχε πληθυσμό 44.963, ενώ το 2021 είχε πληθυσμό 39.800. Μέσα σε δέκα χρόνια μειώθηκε ο πληθυσμός της κατά 5.163 κατοίκους.
Στο επίπεδο των Δήμων μας, αντίστοιχα, ο Δήμος Δελφών το 2011 είχε 29.633 κατοίκους, ενώ το 2021 είχε 26.081. Μειώθηκε, δηλαδή ο πληθυσμός του κατά 3.552 κατοίκους. Η ίδια κατάσταση, δυστυχώς, χαρακτηρίζει και τον Δήμο Δωρίδος, ο οποίος το 2011 είχε 15.330 κατοίκους, ενώ το 2021 είχε 13.719, ήτοι ο πληθυσμός του μειώθηκε κατά 1.910 κατοίκους. Άλλωστε και, όπως, προανέφερα η Φωκίδα μαζί με την Ευρυτανία έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά γήρανσης, (άτομα με ηλικία άνω των 65 ετών), του πληθυσμού, αλλά και υπεργήρανσης, (άτομα με ηλικία άνω των 85 ετών), σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα.
Οι προβλέψεις των σχετικών αναλυτών όχι μόνο δεν είναι αισιόδοξες για το μέλλον αλλά προμηνύουν ακόμη μεγαλύτερη συρρίκνωση του πληθυσμού για τα επόμενα χρόνια.
Είναι πια μια παγιωμένη κατάσταση ότι οι γεννήσεις είναι πολύ λιγότερες από τους θανάτους, ενώ, ταυτόχρονα, ο πληθυσμός μας γηράσκει.
Οι αιτίες για το φαινόμενο είναι πολλές. Είναι παγκοσμίως παρατηρημένο ότι, δεκαετίες που το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων αυξάνεται, τα νέα ζευγάρια κάνουν όλο και λιγότερα παιδιά από ότι οι γονείς τους. Και δεν μιλώ για τις πρόσφατες δεκαετίες, γιατί τα αποτελέσματα θέλουν πολλά χρόνια για να αναφανούν. Μιλάμε, για τη δεκαετία του 1950 όπου το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων ανέβηκε σημαντικότατα, μετά τα χρόνια της κατοχής και του εμφυλίου πολέμου. Επίσης, τη δεκαετία αυτή που οι γεννήσεις ήταν πολύ περισσότερες από αυτές της εποχής μας, το αξιακό σύστημα είχε τεράστια διαφορά από αυτό που έχει υιοθετήσει οι πλειοψηφία των ανθρώπων σήμερα. Άλλος ένας παράγοντας που έχει παίξει σημαντικό ρόλο είναι ότι εκείνη την εποχή η χώρα αλλά και η περιοχή της Φωκίδας ήταν κυρίως αγροτοκτηνοτροφική, ενώ σήμερα επικρατεί η αστικοποίηση, με το 75% του πληθυσμού να έχει μετεγκατασταθεί στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Το σημαντικότερο, όμως, ρόλο στο δημογραφικό πρόβλημα, της χώρας αλλά και της Φωκίδας, είναι τα μεγάλα ποσοστά ανεργίας των τελευταίων δεκαετιών, η έλλειψη θέσεων εργασίας και οι μειωμένοι ρυθμοί ανάπτυξης.
Είναι, γνωστό σε όλους μας το φαινόμενο κατά το οποίο όλο και περισσότεροι νέοι μας, που αποτελούν το πιο ενεργό, δυναμικό και καταρτισμένο κομμάτι του πληθυσμού, μετακινούνται προς τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, προκειμένου να βρουν εργασία ή ακόμη χειρότερα μεταναστεύουν σε χώρες του εξωτερικού για τον ίδιο λόγο, (φαινόμενο που είναι γνωστό και με τον όρο brain drain),
Θεωρώ, ότι ο δημόσιος διάλογος σχετικά με το ποιά μέτρα πρέπει να ληφθούν για να ανακοπεί η συρρίκνωση του πληθυσμού δεν γίνεται πάνω στις σωστές διαστάσεις του θέματος. Φαίνεται, δε, ότι μεμονωμένα μέτρα, (που σε καμία περίπτωση δεν θεωρώ πώς είναι αρνητικά), όπως τα οικογενειακά επιδόματα και οι φοροαπαλλαγές, από μόνα τους δεν είναι ικανά να πείσουν τις οικογένειες να αποκτήσουν περισσότερα παιδιά, για την διατροφή, εκπαίδευση και την μελλοντική επαγγελματική αποκατάσταση των οποίων αυτές δεν αισθάνονται ασφάλεια.
Με αυτές τις σκέψεις, λοιπόν, πιστεύω ότι θα πρέπει να ληφθούν, εκ μέρους της πολιτείας, μέτρα ουσίας που θα στηρίξουν το παιδί και την οικογένεια, ώστε να μην μειώνονται οι γεννήσεις και μακροπρόθεσμα αυτές να αυξηθούν.
Απαιτούνται, εξάλλου, πολιτικές και μέτρα που θα άρουν τα εμπόδια που κάνουν τα νέα ζευγάρια να διστάζουν να αποκτήσουν παιδιά. Για το λόγο αυτό θα πρέπει, για παράδειγμα, να θεσμοθετηθούν μεγάλες άδειες πατρότητας και μητρότητας, να εξασφαλιστεί η εργασιακή ασφάλεια αλλά και η επαγγελματική εξέλιξη, τόσο των μανάδων, όσο και των πατεράδων, Και, βέβαια, να εξασφαλιστούν ποιοτικές και δωρεάν δομές προσχολικής αγωγής και δομές εξωσχολικής και δημιουργικής απασχόλησης για τα παιδιά όλων και παντού. Όλα αυτά είναι απολύτως απαραίτητα αλλά, δυστυχώς, δεν είναι ακόμη δεδομένα στις μέρες μας.
Σε ειδικότερο επίπεδο, είναι αυτονόητο, ότι όλα όσα αναφέρω αφορούν και τη Φωκίδα, η οποία, επιπρόσθετα, χρειάζεται έναν ολοκληρωμένο ειδικό σχεδιασμό ανάπτυξης, που θα φέρει δουλειές για τους νέους αλλά και για τις ανενεργές γυναίκες. Πρέπει, πάση θυσία, να αποτρέψουμε την φυγή των νέων από τον τόπο μας με μοναδικό λόγο την ανεύρεση εργασίας και άν είναι δυνατόν να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις να επιστρέψουν και άλλοι, που ήδη έχουν φύγει για τον λόγο αυτό.
Γνωρίζω καλά ότι το άκουσμα του όρου ανάπτυξη ή της φράσης αναπτυξιακός σχεδιασμός για τη Φωκίδα προκαλεί στους ανθρώπους μας ακόμη και θυμηδία, δεδομένου ότι αυτοί είναι απογοητευμένοι, καθώς οι όροι αυτοί παραμένουν εξαγγελίες κενές περιεχομένου. Προσωπικά, όμως, έχω σχηματισμένη και συγκεκριμένη άποψη και σχέδιο για την ανάπτυξη του τόπου μας αλλά δεν θα το αναλύσουμε στα πλαίσια αυτού του θέματος. Οπωσδήποτε, όμως, θα πω ότι χρειάζεται ουσιαστική συνεργασία, συνδιαμόρφωση και δέσμευση όλων των θεσμικών και των εκπροσώπων της κοινωνίας μας για να πραγματοποιηθεί ο σχεδιασμός μας. Ίσως για πρώτη φορά αλλά είναι θέμα επιβίωσης πια..